Bigadiç, Marmara Bölgesi Güney Marmara alt bölgesi içinde Balıkesir iline bağlı 15.000 nüfuslu ilçe merkezidir. Nüfusu, kendisine bağlı 68 köy, 2 bucak ve İskele beldesi ile birlikte 50.700 'dür.
BİGADİÇ'İN ÇEVRE İNCELEMESİ
Bigadiç'in Konumu
İlçemiz Bigadiç Marmara Bölgesinin güneyinde şirin bir yerleşim yeridir. 1997 genel nüfus sayımına göre, nüfusu;1 4.243 ' dır. Balıkesir' in güney doğusunda, Balıkesir' e 38 km. uzaklıkta kurulmuştur. Bigadiç' in denizden yüksekliği ( rakım ) 180 m 'dir. Yüzölçümü 1.007 km. 'dir. Bigadiç Simav Çayının geçtiği Bigadiç Ovasının doğu kenarında Kale Tepesinin dik sırtlarında kurulmuştur. Son yıllarda yerleşim genişlemiş, Aslan Tepe, Karlıca Tepesi, Abdi Kırı ve Koltak mevkisi Bigadiç-Işıklar arasında yeni mahalleler kurulmuştur. Zamanla Balatlı Köyü ile Bigadiç arasındaki verimli araziler yerleşim yeri olarak kullanılacaktır. Pek düzenli olmayan bu yapılaşma ileri için kaygı vericidir. Bigadiç' in 74 köyü vardır. İskele Kasabasında belediye bulunmaktadır. Bigadiç' in köylerle nüfusu: 51.127' dir. Bigadiç' in 9 mahallesi vardır. 1- Servi mah.
2- Abacı mah.
3- Cami mah.
4- Orta mah.
5- Çavuş mah.
6- Kuyu mah.
7- Fethibey mah.
8- 4 Eylül mah.
9- Emek mah.' dir.
İlçemizin ortasından geçen, Balıkesir, Sındırgı yolunu birbirine bağlayan en büyük caddenin adı Atatürk caddesidir.
Bigadiç' in Tarihi
Bigadiç civarındaki en önemli yerleşim yeri Babaköy' dür. 1900' lü yıllarda Alman Arkeolog Kurt Bittel ve Mr. Tevart tarafından ayrıca 1. Kılıç Kökten tarafından konaklar yapılmıştır. Yortan kültürüne ait bir çok buluntular ele geçirilmiş. Yortan kültürü M.Ö. 4000 yıllarına kadar gitmektedir. Alan köyündeki Asar tepe Meyveli, köyündeki mağara ve mezarlar Çatak civarındaki oyuklar, Yörücekler Köyünün Sarı kaya mevkiindeki mezarlar, Aşağı Çamlı ve Okçular yeri köylerindeki kayalarda bulunan oyukalar prehistarık döneminde kullanılmış olmalıdır. O dönemde Bigadiç 'in 5.000 yıllık bir geçmişi vardır. Hisarköy' deki kanıtlar, İskele kasabasına adını veren büyük gemilerin bağlandığı İskele babaları bu yörede çok eskiden bir iç deniz olduğunu kanıtlamaktadır.
Bigadiç 'in Dağları
İlçenin en önemli dağları; Ulus dağı, Akdağ ve Alaçam dağıdır. Ulus dağının en yüksek tepesi, Dibekli tepesi 1648 m' dir. Alaçam dağının en yüksek tepesi Hacı Kerim tepesi 1602 m' dir. İlçe topraklarının %61' i ormanlarla kaplıdır. Daha sonra dağlarda olan ormanlık alanların özünü çamlar oluşturur. Ormanlardaki bazı çamların yaşı 300-350' yi geçmektedir. Meşelik, çınar, kızılağaç, kayın, karaağaç, gürgen, söğüt, mut, pınar ve çalı bitki örtüsü olarak önemli yer tutmaktadır.
Akarsuları
En önemli akarsuyu Simav çayı' dır. Bigadiç ovasını sulamak amasıyla 1969' da Yörücekler Regülatörü yapılmıştır. Yağcılar deresi ilçenin önemli ikinci akarsuyudur. Küçük akarsular arasında Salmanlı deresi ve Domboy çayı da vardır. Son yıllarda sulama amaçlı Salmanlı ve Değerminli göletleri yapılmıştır. Bor madenlerini yıkamak amacıyla Çamköy' de bir gölet bulunmaktadır.
Ovaları
Bigadiç ovası, Balatlı ovası, Işıklar ovası, Babaköy ve Çekirdekli ovası, Emirler ovası, İlyaslar ve Çeribaşı ovası ilçenin önemli ovalarıdır.
İklim Özellikleri
İlçe Marmara Bölgesinin güneyinde yer almaktadır. O nedenle karasal iklim özellikleri göstermektedir. Burada hüküm süren iklim civar bölgelere göre daha az şiddetlidir. Yazlar daha az sıcak, kışlar daha az kurak yağışlar ise ortadadır. Yağış bakımından Akdeniz, sıcaklık bakımından kara iklim özellikleri taşır. Rüzgarlar genellikle kuzeyden ve kuzeydoğudan çok sert olarak eserler. Bigadiç' te yıllık ortalama sıcaklık 14,8° dir.
Yetişen Ürünler
Pamuk, tütün, buğday, mısır, susam, mercimek, nohut, fasulye, domates, şeker pancarı, ayçiçeği ve her türlü mevsimlik meyve yetiştirilmektedir.
Balatlı köyünün sebzeleri hem ilçenin hem de çevre illerin ihtiyaçlarına yetmektedir. Bu sebzeleri İstanbul ve Ankara hallerine götürüldüğü olur. İlçede son yıllarda sebze üretimi seralarda da yapılmaktadır.
Çağış'ın kavun, sarımsak ve bamyası, Babaköy' ün inciri, Doğançam' ın narı, Çamköy' ün nohutu, kavunu, Alan, Aşağı Çamlıköyleri' nin kirazı, kestanesi, cevizi, elması, fasulyesi, Poyraz deresinin patatesi meşhurdur. Çarşamba gümleri ilçede kurulan köylü pazarına mevsimine göre sebze ve meyve bulmak mümkündür. Dağ köylerinde üzüm, ayva, armut, badem, kızılcık ve antep fıstığı da yetiştirilir.
Hayvancılık
İlçemizde çok bilinçli şekilde hayvancılık yapılmaktadır. Büyük baş besi hayvancılığı et ve süt üretimi oldukça iyidir. Yumurta ve et tavukçuluğu yapılmaktadır. Bazı köylerimizde hindi üretimi de yapılır.
Dağ köylerinde koyun ve keçi üretilmektedir.
İlçede balıkçılık amatörce yapılmaktadır. Yörücekler barajı, Simav çayı ve Salmanlı göletlerinde balık tutulmaktadır.
BİGADİÇ ADININ KÖKENİ
Bigadiç' in ilk adı " Didi Moti He" dir. Ne anlama geldiği bilinmemektedir. İkinci adı " Akhyaraios " dur. Salmanlı kent demektir. Üçüncü adı " Bigadia" ya da " Bigados" tur. Bizans dönemi isimlerindendir. Anlamları bilinmiyor. Son zamanlarda " BAĞDIŞI" , bağların dışında " BOĞADİÇ ", boğa üretilen yer isimleri kabul görülmüştür. Son iki isim halk arasındaki rivayetlere göre, değişikliğe uğrayarak bugünkü " BİGADİÇ " adını almıştır.
Bigadiç 1943 yılına kadar Balya' ya bağlı bir nahiye idi. Son olarak kasaba ve ilçe olmuştur. İlk kaymakamları Ekrem Talat Avşaroğlu' dur.
DÜŞMAN İŞGALİ
Yunanlılar ilk önce 15 Mayıs 1919' da İzmir'de işgal etmişler ve Balıkesir' e kadar ilerlemişlerdi. 30 Haziran 1920 tarihinde Bigadiç' i işgal etmişlerdir. Bu işgal süresince Bigadiç halkına eziyetleri olmuştur. Halktan zorla yumurta ve tavuk almışlar, bu arada Alime adındaki bir kadının öldürmüşler altınlarını almışlar.
İbrahim Ethem Akıncı komutasındaki çeteler (milis kuvvetleri) Yunanlıların korkulu anlar geçirmelerine neden olmuşlardır. Çeteler bir gece düzenledikleri baskınlar, şimdi Atatürk İlköğretim Okulu' nun bulunduğu yerdeki düşman cephaneliğini ellerine geçirmişlerdir. Zaman zaman Bigadiç halkı köylerle birlikte Yunanlılara karşı koymuşlardır. Bazıları da milli orduya katılmışlardır. En sonunda 4 Eylül 1922'de Türk ordusu Bigadiç' e girerek ilçeyi düşman işgalinden kurtarmışlardır. Yunanlılar kaçmışlardır. 9 Eylül 1922'de Yunanlılar İzmir' den denize dökülmüş ve Kurtuluş Savaşı sona ermiştir.
İlçe 15 Kasım 1942' de olan depremden büyük hasar görmüştür 1000 civarında ev yıkılmıştır. Yaşlı bir kadın hayatını kaybetmiştir.
MADENLER
İlçemizde çıkarılan madenler boraks, Türkiye ekonomisinin çok önemli bir yerini işaret etmektedir. Türkiye ekonomisinin % 70'i dünya üretiminin % 40'ı Bigadiç bor madenlerinden sağlanmaktadır. Bigadiç bor madenlerini ilk bulan Muharrem GİRGİN' dir. 1950 yılında madeni bulmuştur. En önemli madenleri bor tuzları, tinkal ve kolemanittir. Bu madenler kimyasal ara malları olarak, uçaklarda ve beyazlatıcı ürünlerde, elektrik yalıtımı ısı iletkeni, cam ve seramik sanayiinde, temizleyici ve beyazlatıcı ve tarımda kullanılmaktadır.
Geçmiş yıllarda panayır köyünde simli kurşun madeni de işletilmiştir. Dedeçınar köyünde çıkarılan zeolit madeni çimento ham maddeleri olarak kullanılmaktadır. Bigadiç' in Kayırlar, Turfullar, Dundarcık, Okçular yeri köylerinde mangeneoz, krom, bakır ve linyit rezevleri mevcuttur. Çayüstü köyünde mermer yatakları bulunup halen işletilmektedir. Çağış'ta kil madeni çıkarılmaktadır.
MESLEKLER
İlçede en köklü meslek tabakçılıktır. Tabakçılık; hayvanların derilerinin işlenmesine denir. Mutafçılık keçi kılından heybe, torba ve çuval dokuma işidir. Kiremitçilik, at arabacılığı, berberlik, kalaycılık, terzilik, iplik boyacılığı son yıllarda kazanmıştır. İlçede üretilen " Yağcıbedir halıları" çok ünlüdür. Kasapçılık, keçecilik, semercilik ve kiremitçilik yapılmaktadır. Ayrıca Bigadiç' te üretilen tahin helvasının tadına varılmaz